اطفای حریق
جهت مقابله با آتش باید یکی یا بیشتر از عوامل اصلی مثلث آتش یعنی هوا ، ماده سوختنی و یا حرارت را کنترل کرد . حذف هر کدام از موارد مذکور باعث خاموش شدن حریق خواهد شد.
روش‌های کلی مهار کردن حریق باحذف یکی از عوامل فوق انجام می پذیرد مانند:
- سرد کردن: با استفاده از آب و گاز /co2
- خفه کردن: با استفاده از خاک، ماسه، کف co2
- از بین بردن مواد قابل اشتعال : با استفاده از مواد رقیق کننده شامل CO2, N2
- ایجاد مانع برای آنها و کنترل کردن واکنش‌های زنجیره‌ای می‌باشند.
البته امروزه مثلث حریق به منشور حریق تبدیل شده است که ضلع چهارم همان واکنش های شیمیایی است که منجر به ایجاد حریق می گردند.
لذا هدف از نصب سیستم های اطفای حریق در ساختمان ها افزایش ایمنی، حفاظت از جان افراد و جلوگیری از خسارات مالی ناشی از آتش سوزی است.
طبقه بندی انواع حریق
آتش براساس نوع ماده سوختنی به چند گروه (کلاس) تقسیم بندی می شود. هر کدام از این گروه ها با یک حرف انگلیسی مشخص می شود. آشنایی با کلاس حریق کمک زیادی به افراد در انتخاب روش مناسب اطفاء حریق می کند.
- مواد قابل احتراق جامد مانند چوب ، منسوجات، پوشال، کاغذ ف ذغال سنگ
- مایعات قابل اشتعال یا موادی مانند بنزین ، نفت ، روغن، رنگ، قیر، اتر، الکل، استر، پارافین
- گازهای قابل اشتعال مانند متان ، پروپان، هیدروژن، استیلن، گاز طبیعی
- فلزات قابل احتراق مانند منیزیوم، آلومینیوم، لیتیوم، سدیم، پتاسیم
- مواد آشپزی قابل احتراق مانند روغن ها ، گریس و ..
- لوازم الکتریکی مانند کامپیوتر، گرم کن برقی، باند استریو، جعبه فیوز و ..
اطفاء حریق به دو گروه دستی و اتوماتیک تقسیم میشود؛
دستی : عملیات اطفا حریق به صورت دستی و توسط افراد و یا آتش نشانان صورت می‌پذیرد .
اتواماتیک : این عملیات به صورت خودکار و بدون حضور عوامل انسانی صورت می‌پذیرد.
سیستم اطفا حریق دستی
سیستم اطفاء حریق دستی به تجهیزات گفته می شود که معمولا توسط یک فرد متخصص و یا آتش نشان بکار گرفته می شود و جهت فرمان از عوان انسانی استفاده میشود.
نمونه اطفا حریق های دستی کپسول های آتش نشانی می باشد که معمولا در هر خانه و یا مکانی مشاهده می گردد.
این کپسول ها انواع مختلف دارند که بر اساس نوع و یا کلاس حریقی که می توانند خاموش کنند تقسیم بندی می شود.
انواع سیستم های اطفاء حریق دستی
۱.خاموش کننده های پودری (پودر خشک شیمیایی/ پودر تر شیمیایی/ پودر خشک)
2.خاموش کننده های دی اکسید کربن
3.خاموش کننده های حاوی ترکیبات هالوژنه
4. خاموش کننده های حاوی کف
این خاموش کننده ها دارای رنگ های متفاوتی بر روی بدنه می باشند که استاندارد بین المللی رنگ بدنه بصورت ذیل دسته بندی میشود:
قرمز : آب
کرم : کف
آبی : پودر
سیاه : دی اکسید کربن
سبز مربوط به خاموش کننده های هالن می باشد.
محل قرارگیری کپسول های آتش نشانی
- در تصرفات مسکونی و اداری، به ازای هر ۲ واحد یککپسول آتش نشانی ۶ کیلویی و حداکثر فاصله هر کپسول آتش نشانی ۲۳ متر از واحد نصب شود.
- در پارکینگ ها حداقل ۲ کپسول آتش نشانی ۶ کیلویی با حداکثر فاصله ۱۵ متر نصب شود.
- بهترین مکان نصب کپسول آتش نشانی در نزدیکی درب ورودی واحد می باشد.
- برای نصب کپسول آتش نشانی روی دیوار از بست‌های مخصوص این کار استفاده کنید.
- قرار دادن دستورالعمل در کنار هر کپسول الزامی است.
- کپسول آتش نشانی باید روی آویز مخصوص خود به نحوی قرار گیرد که برچسب های شارژ سالیانه و تست هیدرواستاتیک آن کاملا مشخص و قابل خواندن باشد.
- برچسب نوع کلاس بندی خاموش کننده و دستورالعمل استفاده از آن کاملا قابل دید باشد.
- محل نصب کپسول آتش نشانی باید به گونه‌ای باشد که کپسول آسیب نبیند و دور از مواد اشتعال زا و خطرناک باشد.
- از قرار دادن کپسول آتش نشانی در فضای باز و در معرض تابش مستقیم نور خورشید، برف یا باران خودداری کنید.
- در ساختمان‌های چند طبقه برای هر طبقه باید کپسول آتش نشانی مجزا در نظر گرفته شود.
اطفاء حریق اتوماتیک
اطفای حریق اتوماتیک به معنای خاموش کردن خودکار آتش است. در این روش خاموش نمودن آتش بصورت خودکار و بدون دخالت انسان پس از تشخیص حریق انجام می شود.
سیستم‌های اطفاء حریق اتوماتیک به 6 دسته تقسیم می شود
- سیستم اطفاء حریق اتوماتیک آبی
- سیستم اطفاء حریق اتوماتیک گازی
- سیستم اطفاء حریق اتوماتیک پودری (آیروسل)
- سیستم اطفاء حریق اتوماتیک فوم
- سیستم اطفاء حریق اتوماتیک مه یا پودر آب (Water Mist)
- سیستم اطفاء حریق اتوماتیک Vortex